Op 31 mei 2024 organiseren we het congres ‘Ethische reflecties op de grens tussen verloskunde en psychiatrie’ in het provinciehuis te Leuven, een samenwerking tussen de Vlaamse Vereniging Psychiatrie (VVP) en het Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ).
Zorgverleners vanuit verschillende lijnen en disciplines (huisartsen, gynaecologen, pediaters, neonatologen, vroedvrouwen, sociaal werkers, psychiaters & kinderpsychiaters) worden geregeld aan moeilijke ethische vraagstukken blootgesteld bij de dagelijkse zorg voor (aanstaande) moeders, hun (ongeboren) baby’s en hun omgeving. Dit congres beoogt tijd te nemen om bij deze vragen stil te staan en samen te reflecteren.
Locatie: Provinciehuis Leuven – Provinciehuisplein 1 3010 Kessel-Lo
Programma
09.00u Registratie & koffie
09.30u Verwelkoming
Prof. dr. Titia Hompes (VVP sectie perinatale Psychiatrie & LKPZ bestuurslid, psychiater UPC KU Leuven), dr. Lore Lannoo (LKPZ, bestuurslid, Gynaecoloog hoog-risico zwangerschappen, UZ Leuven) & dr. Michiel Van Kernebeek (VVP Sectie Filosofie & Psychiatrie, Psychiater UZ Brussel)
9.40u ‘Wilsbekwaamheid: scharnierbegrip tussen autonomie en weldoen’
Prof. dr. Joris Vandenberghe, volwassenenpsychiater en coördinerend stagemeester psychiatrie in UPC KU Leuven en UZ Leuven. Lid van het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-Ethiek en van de ethische comités van UPC KU Leuven en van UZ Leuven
10.20u ‘Verplichte zorg in de perinatale periode: juridische en ethische aspecten.’
Dr. Sanne van der Hout, docent aan de Academie voor Verloskunde in Maastricht & Dr. Katelijne Koorengevel, psychiater en geneesheer directeur van de afdeling psychiatrie Erasmus MC in Rotterdam.
11.00u Pauze
11.30u ‘Ongeboren onrecht, over prenatale kindermishandeling’’
Mevr. Astrid Du Four, sociaal werker, hulpverlener Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant, mede-oprichter van Pondo & Dhr. Kristof Desair, sociaal werker, narratief systeemtherapeut, hulpverlener en directeur van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams – Brabant
12.10u ‘Kunnen eierstokken echt rammelen.’
Dr. Mieke Kerkhof, gynaecoloog Jeroen Bosch Ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch, schrijfster van meerdere boeken en columns.
12.50u Lunch
13.45u Workshop 1
Keuze:
1. Workshop 1: Het belang van een gesprek over kinderwens en wat kan het Nu Niet Zwanger programma daarbij betekenen
Mevr. Connie Rijlaarsdam, MSc. Grondlegger en programmamanager landelijk programma Nu Niet Zwanger. GGDGHOR Nederland.
2. Workshop 2; Traumatische ervaringen op de werkvloer
Dr. Mariëlle van Pampus, gynaecoloog, onderzoeker OLVG, met focus op psychische welbevinden van patiënten, partners en hulpverleners
3. Workshop 3: Zorg voor zorgverleners na patiëntveiligheidsincidenten: state of the art
Prof. Kris Vanhaecht, Hoogleraar kwaliteitsbeleid, Leuvens Instituut voor Gezondheidszorgbeleid, KU Leuven, lid van het Europese ERNST consortium, kwaliteitsmanager binnen UZ Leuven.
4. Workshop 4: Verplichte zorg in de perinatale periode: de praktijk
Dr. Katelijne Koorengevel, psychiater en geneesheer directeur van de afdeling psychiatrie Erasmus MC in Rotterdam.
15.00u Pauze
15.15u Workshop 2
Keuze:
5. Workshop 1: Het belang van een gesprek over kinderwens en wat kan het Nu Niet Zwanger programma daarbij betekenen
Mevr. Connie Rijlaarsdam, MSc. Grondlegger en programmamanager landelijk programma Nu Niet Zwanger. GGDGHOR Nederland
6. Workshop 2; Traumatische ervaringen op de werkvloer
Dr. Mariëlle van Pampus, gynaecoloog, onderzoeker OLVG, met focus op psychische welbevinden van patiënten, partners en hulpverleners
7. Workshop 3: Zorg voor zorgverleners na patiëntveiligheidsincidenten: state of the art
Prof. Kris Vanhaecht, Hoogleraar kwaliteitsbeleid, Leuvens Instituut voor Gezondheidszorgbeleid, KU Leuven, lid van het Europese ERNST consortium, kwaliteitsmanager binnen UZ Leuven.
8. Workshop 4: Verplichte zorg in de perinatale periode: de praktijk
Dr. Katelijne Koorengevel, psychiater en geneesheer directeur van de afdeling psychiatrie Erasmus MC in Rotterdam.
16.45u Slot
Tarieven
90€ vvp /vvk-leden – LKPZ – leden
180€ niet leden (psychiaters) – andere arts-specialisten, huisartsen
50€ ASO -leden vvp/vvk/ LKPZ -leden
50€ Anderen (vpk, psychologen, PMT… )
Inschrijven kan via de link: INSCHRIJVEN
Direct na de geboorte van haar dochter gaat het niet goed met Saskia. Ze is nauwelijks in staat om te zorgen voor en te genieten van haar eerste kindje. Iets wat ze met niemand kan en wil delen. Want welke moeder heeft dat nu? Saskia heeft een postpartum depressie, maar geen enkele zorgprofessional die het écht ziet. Pas na tien weken erkent een verpleegkundig specialist bij de ggz dat zij ziek is en begint het proces naar herstel.
In dit boek lees je het kwetsbare verhaal van Saskia over het verloop van haar ziekte. Wat dat met haar en haar man doet. Ze vertelt hoe ze jaren later enkele betrokken partijen bezoekt en laat deskundigen aan het woord.
Heb je mij gezien? is een compleet, waardevol boek voor mensen die zelf te maken krijgen met een postpartum depressie. Ook voor de professional is dit boek een ‘must-read’. Het is daarmee een oproep om de vrouwen daadwerkelijk te zien en klachten rond deze vorm van depressie serieus te nemen.
Op donderdag 16 november 2023 presenteren wij met trots het webinar ‘Autisme en ouderschap’.
De komst van een baby is een ingrijpende gebeurtenis voor elke ouder. Maar voor mensen met autisme kan deze ervaring nóg ingrijpender zijn. Dit heeft onder meer te maken met het grote aantal veranderingen, wat al tijdens de zwangerschap begint. Autistische vrouwen kunnen gevoeliger zijn voor lichamelijke veranderingen en de zwangerschap intenser ervaren. Tijdens de bevalling zijn zij eerder overweldigd door de mate van prikkels. En na de geboorte valt routine vaak geheel weg, wat ook op autistische vaders impact heeft.
Dit zijn drie van de meerdere risicofactoren bij autisme en aanstaand ouderschap. Het is daarom belangrijk de beschermende factoren te kennen van deze aanstaande ouders. Dit om overprikkeling en overbelasting te verminderen. Zo blijkt uit onderzoek dat sensorische en communicatieve aanpassingen helpen. Daarnaast zijn er verbeteringen, zoals concretere communicatie, aan te raden in de geboortezorg.
Lisa Snip, psycholoog bij GGZ-NHN en lid van FANN (female autism network of the Netherlands), heeft zoveel mogelijk risico- en beschermende factoren in kaart gebracht in de ‘Leidraad Aanstaand ouderschap en autisme’. Deze leidraad helpt aanstaande ouders (en hun netwerk) zich voor te bereiden op de zwangerschap, de bevalling en de eerste tijd met een baby. Alle adviezen komen uit onderzoeken, maar ook van ouders met autisme.
Eén van die ouders, Annelien Blom-Ziengs, zal bij het webinar aansluiten en ook haar ervaringen delen. Lisa en Annelien zullen de meest recente wetenschappelijke inzichten over deze doelgroep delen en aanvullen met praktische tips. Dit webinar richt zich op alle professional in zowel autisme- als geboortezorg.
Kijk je 16 november mee?
-Start om 19.30u, einde om 21.30 uur, online
-Deelname is gratis voor LKPZ-leden (lidmaatschap is 50 euro tot en met 2024)
-Aanmelden kan via de website van het LKPZ (hier)
-Accreditatie is aangevraagd voor medisch specialisten (ABAN), verloskundigen, verpleegkundig specialisten en kraamzorg.
#autisme #ass #geboortezorg #lkpz #pop #ouderschap
Podcastserie Ontroostbaar geeft inzicht in impact van huilbaby
Hoe is het om een baby te hebben die bovenmatig veel huilt? En wat kun je dan doen? De nieuwe,
driedelige podcastserie Ontroostbaar biedt betrouwbare informatie. De eerste aflevering
verschijnt dinsdag 5 september 2023.
“Het huilen ging door merg en been”, vertelt moeder Esther in Ontroostbaar. “Soms kwamen we op
tien uur huilen per dag uit. Ik moest zelf ook de hele dag huilen.” Moeder Rosalie: “Ik herkende mijn
eigen kindje niet meer. Ik weet dat ik een goede moeder ben, maar wist niet meer wat ik kon doen.”
De impact van huilbaby’s wordt niet altijd gezien, maar kan groot zijn, blijkt uit de nieuwe
podcastserie van journalisten Maarten Dallinga en Denise Hilhorst. Zo lopen ouders van een huilbaby
(die met hun kindje naar het ziekenhuis gaan) veel meer risico op een depressie dan ouders van een
niet-huilbaby. Ook hebben zij vaker angstklachten en stress en ervaren ze minder binding met hun
kindje.
In Ontroostbaar horen we Esther en Jesse en Rosalie en Marvin. Beide stellen kregen kortgeleden een baby die bovenmatig veel huilde. Ze vertellen over de intensiteit daarvan, onbegrepen worden en zoeken naar een oplossing. Kinderarts Ineke de Kruijff (St. Antonius Ziekenhuis), die promoveerde op huilbaby’s, zegt dat artsen in slechts vijf procent van de gevallen een medische oorzaak vinden. Samen met jeugdarts Willemien Klazema (GGD regio Utrecht) vertelt zij in Ontroostbaar welke zorg kan helpen. Ook
belichten zij de laatste ontwikkelingen: jaarlijks worden naar schatting zevenhonderd baby’s vanwege huilen opgenomen in het ziekenhuis, maar door de impact van een opname kiezen artsen steeds vaker voor meer begeleiding thuis en poliklinische hulp.
De eerste aflevering van Ontroostbaar verschijnt dinsdag 5 september, aflevering 2 en 3 volgen op
12 en 19 september. De trailer staat nu al online. Luisteren kan onder meer via Spotify, Apple
Podcasts, Google Podcasts en www.antoniusziekenhuis.nl/ontroostbaar. Op deze website is ook
achtergrondinformatie te vinden.
Journalisten Maarten Dallinga en Denise Hilhorst maakten Ontroostbaar in opdracht van kinderarts
Ineke de Kruijff. De podcast kwam tot stand met financiële steun van het St. Antonius Ziekenhuis
Utrecht/Nieuwegein, Landelijk Kenniscentrum Psychiatrie en Zwangerschap (LKPZ) en dankzij
crowdfunding. Dallinga en Hilhorst maakten eerder samen de populaire podcastserie Zwarte Muisjes,
over psychische problemen rond de zwangerschap. Dallinga maakte meer dan vijftien podcastseries,
waarvan twee werden onderscheiden met journalistieke prijs de Tegel.
Timing of Antidepressant Discontinuation During Pregnancy and Postpartum Psychiatric Outcomes in Denmark and Norway
Nhung T. H. Trinh, PhD; Trine Munk-Olsen, PhD; Naomi R. Wray, PhD; Veerle Bergink, MD, PhD; Hedvig M. E. Nordeng, PhD; Angela Lupattelli, PhD; Xiaoqin Liu, PhD
JAMA Psychiatry. Published online March 8, 2023. doi:10.1001/jamapsychiatry.2023.0041
Abstract
Importance Approximately one-half of women treated for affective disorders discontinue antidepressant use during pregnancy, yet this discontinuation could lead to relapse post partum.
Objective To investigate the associations between longitudinal antidepressant fill trajectories during pregnancy and postpartum psychiatric outcomes.
Design, Setting, and Participants This cohort study used nationwide registers in Denmark and Norway. The sample included 41 475 live-born singleton pregnancies in Denmark (1997-2016) and 16 459 in Norway (2009-2018) for women who filled at least 1 antidepressant prescription within 6 months before pregnancy.
Exposures Antidepressant prescription fills were obtained from the prescription registers. Antidepressant treatment during pregnancy was modeled using the k-means longitudinal method.
Main Outcomes and Measures Initiation of psycholeptics, psychiatric emergencies, or records of self-harm within 1 year post partum. Between April 1 and October 30, 2022, hazard ratios (HRs) for each psychiatric outcome were estimated using Cox proportional hazards regression models. Inverse probability of treatment weighting was used to control for confounding. Country-specific HRs were pooled using random-effects meta-analytic models.
Results Among 57 934 pregnancies (mean [SD] maternal age, 30.7 [5.3] years in Denmark and 29.9 [5.5] years in Norway), 4 antidepressant fill trajectories were identified: early discontinuers (31.3% and 30.4% of the included pregnancies in Denmark and Norway, respectively), late discontinuers (previously stable users) (21.5% and 27.8%), late discontinuers (short-term users) (15.9% and 18.4%), and continuers (31.3% and 23.4%). Early discontinuers and late discontinuers (short-term users) had a lower probability of initiating psycholeptics and having postpartum psychiatric emergencies vs continuers. A moderately increased probability of initiation of psycholeptics was found among late discontinuers (previously stable users) vs continuers (HR, 1.13; 95% CI, 1.03-1.24). This increase in late discontinuers (previously stable users) was more pronounced among women with previous affective disorders (HR, 1.28; 95% CI, 1.12-1.46). No association between antidepressant fill trajectories and postpartum self-harm risk was found.
Conclusions and Relevance Based on pooled data from Denmark and Norway, a moderately elevated probability of initiation of psycholeptics in late discontinuers (previously stable users) vs continuers was found. These findings suggest that women with severe mental illness who are currently on stable treatment may benefit from continuing antidepressant treatment and personalized treatment counseling during pregnancy.
Link naar de studie hier.
In utero exposure to ADHD medication and long-term offspring outcomes
Bang Madsen K, Robakis TK, Liu X, Momen N, Larsson H, Dreier JW, Kildegaard H, Groth JB, Newcorn JH, Hove Thomsen P, Munk-Olsen T, Bergink V.
Mol Psychiatry 2023 Feb 9. doi: 10.1038/s41380-023-01992-6
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) medication is increasingly being used during pregnancy. Concerns have been raised as to whether ADHD medication has long-term adverse effects on the offspring. The authors investigated whether in utero exposure to ADHD medication was associated with adverse long-term neurodevelopmental and growth outcomes in offspring. The population-based cohort study in the Danish national registers included 1,068,073 liveborn singletons from 1998 to 2015 followed until any developmental diagnosis, death, emigration, or December 31, 2018. Children of mothers who continued ADHD medication (methylphenidate, amphetamine, dexamphetamine, lisdexamphetamine, modafinil, atomoxetine, clonidine) during pregnancy and children of mothers who discontinued ADHD medication before pregnancy were compared using Cox regression. Main outcomes were neurodevelopmental psychiatric disorders, impairments in vision or hearing, epilepsy, seizures, or growth impairment during childhood or adolescence. In total, 898 children were exposed to ADHD medication during pregnancy compared to 1270 children whose mothers discontinued ADHD medication before pregnancy. After adjustment for demographic and psychiatric characteristics of the mother, no increased risk of any offspring developmental disorders was found combined (aHR 0.97, 95% CI 0.81 to 1.17) or for separate subcategories. Similarly, no increased risk was found for any sub-categories of outcomes in the negative control or sibling controlled analyses. Neurodevelopment and growth in offspring do not differ based on antenatal exposure to ADHD medication. These findings provide reassurance for women with ADHD who depend on ADHD medication for daily functioning and who consider continuing medication in pregnancy.
Link naar de studie hier.
Terwijl voor veel moeders de zwangerschap en de weken daarna een gelukkige periode is, is dit zeker niet voor alle moeders het geval. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 moeders klachten ervaart die te maken hebben met somberheid, angst en stress. Daarom wordt de PEPO (PErinatale Psychische Ondersteuner) ontwikkeld. De PEPO zal (aanstaande) moeders extra mentale ondersteuning bieden. Het betreft een nieuwe functie die wordt onderzocht in aangesloten verloskundige praktijken in de regio Nijmegen.
Wil je meer weten of de PEPO-studie? Bezoek dan de website hier of volg de studie op instagram.
Deze studie wordt gefinancierd vanuit ZonMw.
Klik HIER voor de volledige richtlijn van de Federatie Medisch Specialisten.
Waar gaat deze richtlijn over?
Deze richtlijn geeft een leidraad voor wat volgens de huidige maatstaven de beste medicamenteuze opties zijn voor vrouwen die antipsychotica en niet-SSRI (overige) antidepressiva tijdens zwangerschap en lactatie (overwegen te) gebruiken. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:
Voor wie is deze richtlijn bedoeld?
De richtlijn is geschreven voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor vrouwen die antipsychotica en niet-SSRI antidepressiva tijdens zwangerschap en lactatie (overwegen te) gebruiken.
Voor patiënten
Meer informatie is te vinden op Thuisarts:
Depressie:
Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?
Deze richtlijn is op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) tot stand gekomen. De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde en Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door inbreng van de patiëntenvereniging MIND platform. Daarnaast is de richtlijn ter commentaar opgestuurd naar het MIND Platform en Patiëntenfederatie Nederland. De procesmatige en methodologische ondersteuning is geleverd door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten.
Klik HIER voor de volledige richtlijn van de Federatie Medisch Specialisten.
Klik HIER voor de volledige richtlijn van de Federatie Medisch Specialisten.
Waar gaat deze richtlijn over?
Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor vrouwen die SSRI’s gebruiken tijdens zwangerschap en/of de borstvoeding. In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde:
Voor wie is de richtlijn bedoeld?
Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor vrouwen die SSRI’s gebruiken tijdens zwangerschap en/of de borstvoeding.
Voor patiënten
SSRI staat voor selectieve serotonine heropname-remmer. Dit zijn medicijnen die worden gebruikt bij de behandeling van verschillende psychiatrische aandoeningen, onder andere depressies en angststoornissen. Van alle zwangere vrouwen gebruikt 2 tot 3 procent SSRI’s. SSRI´s kunnen het kind bereiken via de moederkoek of de borstvoeding (lactatie). Dit kan complicaties bij het kind geven. Eén op de drie kinderen heeft daar last van, met name als de moeder in de tweede helft van de zwangerschap SSRI’s gebruikt. Aan de andere kant kan stoppen of niet beginnen met SSRI’s het risico van een onbehandelde depressie of angststoornis bij de vrouw vergroten.
Bij aanverwante informatie is een patiëntenfolder te vinden.
Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?
Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de gynaecologen, psychiaters en kinderartsen. In de beginfase is een knelpuntenanalyse gedaan door middel van een groepsinterview met een patiëntengroep (focusgroep) van vrouwen die SSRI’s gebruikten of hadden gebruikt tijdens zwangerschap en/of borstvoeding.
Klik HIER voor de volledige richtlijn van de Federatie Medisch Specialisten.
Podcast ‘Zwarte Muisjes’
Een op de tien vrouwen krijgt psychische problemen rond de zwangerschap. Hoe is het om daar last van te krijgen, waar ligt de oorsprong en wat kun je eraan doen? In Zwarte Muisjes spreekt Maarten Dallinga met vrouwen die rond hun zwangerschap depressief en angstig werden, in een psychose raakten of PTSS kregen.
Datum: vrijdag 2 juni 2023
Locatie: Hal4, Rotterdam
Inschrijven: hier
Op 2 juni organiseert het LKPZ samen met SCEM het symposium ‘De veilige kribbe – Een warm nest voor zwangeren, hun partners en vluchtelingen in kwetsbare situaties’.
Anno 2023 dragen nieuwe inzichten bij aan het creëren van een veilige kribbe voor moeder, haar partner en kind. Denk bijv. aan dwang en drang in de psychiatrie of aan de opkomst van (nieuwe party) drugs. Waar heeft u als zorgprofessional mee te maken en welke juridische ‘valkuilen’ zijn er bij deze nieuwe ontwikkelingen?
Nieuwe verslavende middelen, zoals partydrugs, zijn in opkomst. Welke gevolgen hebben zij voor de zwangeren en de foetus? Welke signalen zijn er? In de dagelijkse praktijk heeft een ieder te maken met juridische grenzen. Zeker als er sprake is van dwang en drang bij een zwangere met psychiatrische problematiek. Wat zijn de valkuilen? En welke juridische aspecten en rechten spelen er bij een vluchtelingenstatus?
Met een migratie die hoger is dan ooit is inzicht in de bijzondere omstandigheden van de zwangere vrouwen noodzakelijk. Zo komen babysterfte en complicaties na de bevalling veel vaker voor bij zwangere asielzoekers. Het Erasmus MC voert momenteel het EGALITE project uit teneinde beter inzicht hierin te krijgen. Wat zijn de voorlopige resultaten? Wat betekent dit voor de huidige richtlijn voor geïntegreerde zorg voor asielzoekers, welke verbeterpunten zijn er? U hoort een praktijkvoorbeeld uit het opvangcentrum in Ter Apel.
In de parallelsessies wordt aandacht besteed aan het psychisch welzijn van vaders en een veilig thuis. Worden aanstaande vaders voldoende en op de juiste manier betrokken bij de zorg? Wat als er sprake is van psychiatrische problemen bij de vader? En welke rol heeft Veilig Thuis bij huiselijk geweld?
Deze dag biedt u verder een inspirerende out-of-the-box lezing en als afsluiting een boeiende keynote speaker. Een programma vol inspiratie om verder te werken aan een veilige kribbe voor zwangeren, hun partners en kinderen, en vluchtelingen in kwetsbare situaties.
Dimence Psychiatrie en Zwangerschap biedt behandeling en begeleiding aan vrouwen met een psychiatrische stoornis en een kinderwens of zwangerschap. Veel vrouwen hebben tijdens de zwangerschap last van slaapproblemen.
Wij zijn bezig om een onderzoekslijn op te zetten om betere behandeling en begeleiding te kunnen bieden aan zwangere vrouwen met slaapproblemen. Met behulp van een vragenlijst willen wij nagaan hoe vaak behandelaren zwangere vrouwen met slaapproblemen in de praktijk zien en welke interventies er worden ingezet.
Het invullen van de vragenlijst neemt ongeveer drie minuten tijd in beslag. Alle informatie zal strikt vertrouwelijk behandeld worden en uitsluitend dienen voor wetenschappelijke doeleinden. De vragenlijst is te openen via onderstaande link:
Het LKPZ heeft (bescheiden) financiële middelen om initiatieven binnen het aandachtsgebied Psychiatrie & Zwangerschap te ondersteunen.
Om voor financiële ondersteuning in aanmerking te komen zijn een aantal voorwaarden opgesteld:
Procedure
Een kind verwachten, de geboorte en eerste tijd met een baby wordt door velen als een
ingrijpende gebeurtenis ervaren. Als je autisme hebt, kan het krijgen van een kind nog meer
impact hebben. Verzorgen en opvoeden vraagt om inlevingsvermogen, uithoudingsvermogen,
organisatievermogen, omgaan met veranderingen, sociale vaardigheden en omgaan met
gevoelens. Een aantal van deze vermogens en vaardigheden kunnen bij mensen met autisme
minder goed ontwikkeld zijn, wat het ouderschap lastiger maakt. Tegelijkertijd kan autisme
voordelen voor het ouderschap met zich meebrengen. Sowieso bestaat de ‘perfecte ouder’ niet en
geeft het ouderschap uitdagingen aan iedereen.
PTSS is een psychiatrische aandoening die gekenmerkt wordt door herbelevingen, vermijding, negatieve gedachten en stemming, en verhoogde prikkelbaarheid. Bevallingsgerelateerde posttraumatische-stressstoornis (PTSS) komt na de bevalling voor bij ongeveer één tot drie procent van de vrouwen. Voor 10 tot 20 procent van alle vrouwen is de bevalling een traumatische gebeurtenis. In deze richtlijn wordt soms gesproken over ‘de bevalling als traumatische gebeurtenis’ en meestal over ‘een traumatische bevallingservaring’. Er wordt uitgelegd hoe de twee termen zijn gedefinieerd en waarom onderscheid wordt gemaakt.
Risicofactoren voor het ontwikkelen van PTSS na de bevalling zijn onder andere obstetrische complicaties/interventies (spoedsectio caesarea, kunstverlossing, fluxus postpartum,
zwangerschapscomplicaties zoals vroeggeboorte of pre-eclampsie), psychiatrische voorgeschiedenis (zoals blootstelling aan een eerder trauma/ PTSS, depressieve stoornis in de anamnese, angst voor de bevalling) en bevallingsgerelateerde factoren (bijvoorbeeld een gebrek aan ervaren steun, dissociatie).
Het LKPZ is betrokken geweest bij de opzet van een nieuwe onderzoek naar het vergroten van veerkracht tijdens de zwangerschap bij vrouwen met milde depressieve klachten.
Voluit zwanger is een onderzoek naar veerkracht en psychisch welbevinden bij zwangere vrouwen. Veerkracht is het vermogen om goed om te gaan met veranderingen, tegenslagen en stress. Eerder onderzoek heeft laten zien dat als je veerkrachtiger bent, je je psychisch beter voelt en minder snel stemmingsklachten zult ontwikkelen. Ook kan meer veerkracht bij de moeder leiden tot een betere ontwikkeling van het kind tijdens en na de zwangerschap.
Meer informatie is te vinden via deze link.
Postnatale of postpartum depressie bij mannen
Het is goed dat er steeds meer aandacht komt voor het herkennen en behandelen van postnatale of postpartum depressie bij moeders, maar (helaas) ook vaders kunnen depressief worden tijdens of na de zwangerschap van hun partner.
Hoe vaak komt het voor
Uit steeds meer onderzoek komt naar voren dat wereldwijd 5 tot 10% van de mannen een depressie krijgt of heeft rondom de geboorte van een kind. Depressie bij mannen piekt in de derde tot negende maand na de bevalling. Het is (nog) niet onderzocht hoe dit komt.
Verschijnselen
Voor de diagnose depressie bij mannen worden in principe dezelfde kenmerken aangehouden als voor vrouwen (zie kopje: post partum depressie bij ziektebeelden).
In de praktijk blijkt dat een depressie bij mannen zich toch vaak anders uit dan bij vrouwen. Mannen geven bijvoorbeeld minder snel aan dat zij somber of verdrietig zijn, maar merken het eerder aan dat zij zich gefrustreerd, boos of prikkelbaar voelen of dat zij zich ‘niet lekker in hun vel voelen zitten’. Ook zijn mannen, meer dan vrouwen, geneigd om negatieve gevoelens te relativeren of weg te maken door te vluchten in werk, sport of middelengebruik (alcohol of drugs). Tot slot is er relatief weinig aandacht voor de (aanstaande) vader tijdens en na de zwangerschap, omdat de zorg traditioneel meer gericht is op moeder en kind. Hierdoor wordt depressie, die de (aanstaande) vaders vaak zelf niet goed herkennen ook minder snel herkend door de hulpverleners.
Oorzaak
Net als bij vrouwen, is er bij mannen in het ontstaan van depressieve klachten tijdens en na de zwangerschap, meestal sprake van een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale factoren. Daarom is het bij depressieve klachten belangrijk om breder te kijken bij het in kaart brengen van mogelijke oorzaken.
Een aantal bekende risicofactoren specifiek bij (aanstaande) vaders zijn:
Behandeling
De behandeling van een depressie van (aanstaande) vaders verschilt in principe niet van die van (aanstaande) moeders (zie kopje post partum depressie bij ziektebeelden).
Uit onderzoek blijkt dat vaders minder geneigd zijn om voor zichzelf sociale steun en professionele hulp te zoeken. Ze vinden het vooral belangrijk dat het goed gaat met hun vrouw en kind. Het nadeel hiervan is dat (aanstaande) vaders met een depressie soms te lang alleen blijven rondlopen met kun klachten en daardoor mogelijk in een negatieve spiraal terecht komen, waardoor zij steeds verder in de problemen komen. Depressie van de vader geeft ook een sterk verhoogde kans op een depressie bij de moeder en heeft ook een negatieve invloed op de emoties en het gedrag van hun kinderen. Het is daarom belangrijk dat vaders hun klachten serieus nemen en steun of hulp zoeken bij iemand die zij vertrouwen. Ook vaders kunnen de zelftest [link] doen om voor zichzelf na te gaan of hulp nodig is. Een laagdrempelige stap is een gesprek bij de huisarts. Ook is het mogelijk een online-behandeling (eHealth) te volgen. Op de site van de depressievereniging [link: https://www.depressievereniging.nl/preventie-en-terugvalpreventie/e-health/] staat hierover uitgebreide informatie.
Dit medisch protocol is bestemd voor artsen/ medisch specialisten betrokken in de zorg van zwangere vrouwen met
psychiatrische problematiek (eventueel in voorgeschiedenis) en de pasgeborene en beschrijft de stand van zaken in
beleid rondom zwangerschap, lactatie en psychofarmaca.
BEROEPSVERENIGINGEN
Psychiaters: Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie; Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie
Psychologen: Nederlands Instituut van Psychologen
Kinderartsen: Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde; Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde
Gynaecologen: Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie; Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie
Verloskundigen: Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen
Verpleegkundigen: Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland
Kraamverzorgenden: Nederlandse Beroepsvereniging voor Kraamverzorgenden
Physician Assistants: Nederlandse Associatie Physician Assistants
Huisartsen: Nederlands Huisartsen Genootschap
Apothekers: Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
Ziekenhuisapothekers: Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers
Klinisch Farmacologen: Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie
WERKGROEPEN EN SECTIES
Werkgroep Psychosomatische Obstetrie en Gynaecologie
Sectie Sociale en Psychosociale Kindergeneeskunde
Werkgroep Klinische Verloskunde
Dutch Association for Infant Mental Health
OVERIGE LINKS
nl.surveymonkey.com/r/N3M2DMB
Parkwandeling
Behoefte aan contact met andere vrouwen die ook een heftige bevalling hebben
meegemaakt?
Kom dan naar de bijeenkomst met lotgenoten. Tijdens deze bijeenkomst zijn we
samen met andere vrouwen die op wat voor manier dan ook negatief terug kijken
op een bevalling.
We gaan (afhankelijk van het weer) een kort stukje wandelen in het Haagse bos,
waardoor het je vrij staat om eerder weg te kunnen, maar ook om wat langer te
blijven. Niks moet!
Je mag uiteraard je kindje(s) mee nemen!
Wat: parkwandeling
Wanneer: zaterdag 26 november
Hoe laat: verzamelen tussen 14.45 uur en 15.00 uur.
Locatie: voor de ingang van Paviljoen Malieveld
(pannenkoekenhuis)
Opgeven of informatie: jiskemarije@yahoo.nl
Activiteit in het brein tijdens en na kraambed psychose (onderdeel OPPER studie) | |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Janneke Gilden, Veerle Bergink |
Contactgegevens | E-mailadres: J.Gilden@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/disorders.html |
Beschrijving | In dit project wordt de hersenstructuur en de hersenactiviteit onderzocht tijdens de periode van acute verwardheid en na herstel bij vrouwen bekend met een postpartum psychose. |
DAPPER-studie | |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Leontien Ravensteyn, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | E-mailadres: l.vanravesteyn@erasmusmc.nl |
Website | http://www.erasmusmc.nl/zwangerschapspsychiatrie/onderzoek/4612226/ |
Beschrijving | Effectiviteit van de dagbehandeling voor zwangere vrouwen met psychopathologie.
N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
Detecting depressive and anxiety symptoms in pregnancy and their influence on pregnancy outcome and consumption of care | |
Kliniek | VU Medisch Centrum en OLVG-West |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller, Christianne de Groot |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020-4440196; E-mailadres: hm.heller@vumc.nl |
Beschrijving | Detecting depressive and anxiety symptoms in pregnancy and their influence on pregnancy outcome and consumption of care
Onderzoek naar depressieve en angstsymptomen in de zwangerschap en de invloed daarvan op zwangerschapsuitkomst en zorgconsumptie Betreft een prospectief cohortonderzoek onder vrouwen die zich melden op de poliklinieken verloskunde van het VUmc en het SLAZ, hetgeen wordt gedaan middels vragenlijsten en dossieronderzoek. |
HAPPY studie | |
Kliniek | Universiteit Tilburg, Maxima Medisch Centrum Veldhoven, Academie Verloskunde Maastricht |
Contactperso(o)n(en) | Victor Pop, Carola Lavrijssen- Boerekamp, Sophie Truijens |
Contactgegevens | E-mailadres van de HAPPY-studie: happystudie@gmail.com Carola Lavrijssen-Boerekamp: carola.boerekamp@gmail.com Sophie Truijens: s.truijens@mmc.nl |
Website | https://happystudie.wordpress.com/contact/ |
Beschrijving | HAPPY staat voor: Holistic Approach to Pregnancy & first Postpartum Year, hetgeen betekent: algemeen welbevinden in de zwangerschap en de periode na de bevalling. Door middel van (digitale) vragenlijsten en bloedonderzoek wordt getracht om inzicht te krijgen in de complexe factoren die leiden tot (on)welbevinden na de bevalling. |
Identification of PArents in Distress. IPAD studie. | |
Kliniek | Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Mariëlle van Pampus, Minouk van Steijn |
Contactgegevens | Tel. nr: 06 1729 8900
E-mailadres: info@capture-group.nl |
Website | www.capture-group.nl |
Beschrijving | Multicenter onderzoek in de regio Amsterdam.
Het betreft een prospectieve evaluatie in 2e en 3e lijns zorginstellingen naar het vóórkomen van posttraumatische stress stoornis (PTSS), na ernstige fluxus post-partum van 2.0 liter of meer, zowel bij patiënten als bij partners. |
Opvoeden met INCAS | |
Kliniek | Erasmus MC, Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Vandhana Choenni, Rianne Kok, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-412 336 52
E-mailadres: incas.kjjp@erasmusmc.nl of m.choenni@erasmusmc.nl |
Website | INCAS instrument |
Beschrijving | Inhoud: Het primaire doel van Opvoeden met INCAS was de validering van de Infant Caregiving Assessment Scales Dit is een gestructureerde observatieprocedure, waarbij moeders en hun baby thuis worden geobserveerd tijdens dagelijkse verzorgingsmomenten, zoals het bad en een voeding. Het instrument is intussen gevalideerd en kan gebruikt worden in de klinische praktijk en voor wetenschappelijk onderzoek om zicht te krijgen op ouderschapskwaliteiten bij moeders met een psychiatrische aandoening.
N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
7. Naam studie | Increased postpartum haemorrhage is possibly not only related to serotonergic drugs but also to the underlying psychiatric disorder: a matched pair analysis |
Kliniek | OLVG-West en OLVG-Oost, VU Medisch Centrum Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller, Fedde Scheele |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020-4440196; E-mailadres: hm.heller@vumc.nl |
Beschrijving | Aantonen van een al dan niet verband tussen het gebruik van antidepressiva en verhoogd bloedverlies postpartum.
Het betreft een observationeel onderzoek waarbij het bloedverlies van 578 vrouwen van de POP poli van het OLVG, die antidepressiva hebben gebruikt werd vergeleken met PRNdata van vrouwen die (vermoedelijk) geen antidepressiva hadden gebruikt. Hierbij werd 1 vrouw uit de indexgroep gematcht met 5 vrouwen uit de controlepopulatie. Hetzelfde vond plaats met een groep van 50 vrouwen die alleen andere psychofarmaca hadden gebruikt. |
I’ve changed my mind | |
Kliniek | Universiteit Van Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Irena Veringa |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06 531 841 97
E-mailadres: info@mbcpmidwife.nl |
Website | http://www.mbcpmidwife.nl/site/ |
Beschrijving | Dit project bestaat uit twee wetenschappelijke studies:
Studie 1betreft de validatie van de nieuw ontworpen Perinatale Catastrofale Overtuigingen Schaal (PCOS). Deze vragenlijst meet de angstopwekkende gedachten ten aanzien van de zwangerschap, de aankomende bevalling en de periode daarna. Studie 2 betreft onderzoek naar de effecten van het op Mindfulness Gebaseerde Bevalling en Ouderschap (MBCP) programma en het Baringsangst Consultatie (BC) programma voor angstige zwangere vrouwen met hun partners. |
Bright up! Lichttherapie bij depressieve klachten tijdens de zwangerschap | |
Kliniek | Erasmus Medisch Centrum Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Babette Bais, Astrid Kamperman, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | E-mailadres: b.bais@erasmusmc.nl |
Website | http://www.erasmusmc.nl/corp_home/corp_news-center/2015/2015-02/zwangerschapsdepressie.belicht/ |
Beschrijving | Dit vier jarige onderzoek meet de effecten van lichttherapie op de kwaliteit van slaap, hormoonhuishouding en de bevalling bij vrouwen die bekend zijn met een zwangerschapsdepressie. Het unieke aan deze studie is dat de uitkomsten vervolgens gerelateerd zullen worden aan de ontwikkeling van het kind. |
Mamakits Online | |
Kliniek | VU Medisch Centrum te Amsterdam en GGZ inGeest te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020- 788 5680 of 020-4440196 E-mailadres: onderzoek@mamakits.nlof hm.heller@vumc.nl |
Website | http://www.mamakits.nl/onderzoek/ |
Beschrijving | Dit (kosten)effectiviteitsonderzoek betreft een online interventie gebaseerd op problem-solving treatment (Mamakits) voor zwangere vrouwen met depressieve of angstklachten. |
NP3 studie | |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Richard Wesseloo en Veerle Bergink |
Contactgegevens | Tel. nr. : 010-70 32 349 / 010-70 40 139
E-mailadres: r.wesseloo@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/aboutdisorders/np3_studie.html |
Beschrijving | Het primaire doel van de studie is onderzoek bij vrouwen met een bipolaire stoornis of een post partum psychose in de voorgeschiedenis naar psychiatrische terugval peripartum, in samenhang met het profylactische medicatiebeleid. De secundaire doelen van de studie zijn onderzoek naar obstetrische complicaties en neonatale uitkomsten in relatie tot psychofarmaca gebruik. |
Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose ErasmusMC Rotterdam (OPPER) | |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Nicola Westerbeek, Janneke Gilden, Veerle Bergink |
Contactgegevens | E-mailadres: opper@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/disorders.html |
Beschrijving | In dit onderzoek worden voorspellende factoren onderzocht voor het beloop bij vrouwen met een postpartum psychose. Afhankelijk van de uitkomsten om hebben bepaalde groepen vrouwen minder langdurig medicatie nodig. |
Optimum-studie
Obstetrical PTSD in Multiparae, and Maternal Fear of Childbirth |
|
Kliniek | Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Mariëlle van Pampus, Melanie Baas |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-172 989 00
E-mailadres: optimum@olvg.nl |
Website | www.capture-group.nl |
Beschrijving | De OptiMUM-studie onderzoekt EMDR-therapie voor de posttraumatische stress-stoornis (PTSS) en bevallingsangst bij zwangere vrouwen. |
prREGnant:
Long term neurodevelopmental consequences of intrauterine medication exposure |
|
Kliniek | Teratologie Informatie Service (TIS) |
Contactperso(o)n(en) | Saskia Vorstenbosch en Agnes Kant |
Contactgegevens | Tel. nr.: 073-646 97 00
E-mailadres: info@pregnant.nl |
Website | www.pregnant.nl |
Beschrijving | pREGnant is een nationaal zwangerschapsregister dat informatie over het gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap en borstvoeding verzamelt. Dit register verzamelt deze gegevens met als doel de kennis over de mogelijke effecten te vergroten. Hiermee wordt meer inzicht verworven in het verantwoord gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap. |
SLEEPREG-BD | |
Kliniek | VU Medisch Centrum te Amsterdam, Dimence te Deventer, en Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBis) |
Contactperso(o)n(en) | Anja Stevens en Tanja van Dijk |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-129 692 03 (Anja) en 0546-684198 (Tanja)
E-mailadres: : sleepregbd@dimence.nl of |
Website | www.dimence.nl/sleepregbd
http://centrumbipolairestoornissen.dimence.nl/content/sleepreg-bd |
Beschrijving | In dit onderzoek wordt gekeken naar de invloed van slaapverstoring op postpartum psychopathologie bij vrouwen met een bipolaire stoornis of een postpartum psychose in de voorgeschiedenis en of slaapverstoring tijdens de zwangerschap en in de periode rondom de bevalling een voorspeller is voor het ontstaan van depressieve, (hypo)manische of psychotische verschijnselen in de periode na de bevalling. |
Stop or Go? Stoppen of doorgaan met antidepressiva tijdens de zwangerschap | |
Kliniek | Erasmus Medisch Centrum Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Nina Molenaar, Marlies Brouwer en Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | Tel.nr.: 06 498 449 50 (Nina) of 06-390 154 19 (Marlies)
E-mailadres van de Stop or Go studie: stoporgo@erasmusmc.nl E-mailadres: n.m.molenaar@erasmusmc.nl of m.e.brouwer@uu.nl |
Website | http://stoporgostudie.nl/ |
Beschrijving | Dit onderzoek is gericht op de vraag of een terugvalpreventietraining in combinatie met het begeleid afbouwen van antidepressiva tijdens de zwangerschap ten minste even veilig als het continueren van antidepressiva, voor zowel moeder als kind. |
TEACH
Traumatic Events Associated with Childbirth |
|
Kliniek | UMC Utrecht / Radboudumc Nijmegen |
Contactperso(o)n(en) | Claire Stramrood en Martine Hollander |
Contactgegevens | – |
Website | www.traumatischebevalling.nl |
Beschrijving | Doel van dit onderzoek is te inventariseren onder vrouwen die een traumatische bevallingservaring hebben gehad hoe zij denken dat dit voorkomen had kunnen worden.N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
Treatment of severe fear of childbirth with haptotherapy | |
Kliniek | Universiteit van Tilburg |
Contactperso(o)n(en) | Gert Klabbers |
Contactgegevens | Tel. nr.: 055-5760004
E-mailadres: praktijk@gertklabbers.nl |
Website | www.bevallingsbeleving.nl |
Beschrijving | Doel van dit onderzoek is te inventariseren wat haptotherapie kan betekenen voor vrouwen die angst voor de bevalling hebben
N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
Laatste update: 23-09-2019
Beste LKPZ-leden,
In 2016 is er een officiële commissie Wetenschap opgericht binnen de LKPZ. Deze heeft o.a. de taken om wetenschappelijk onderzoek op het gebied van psychiatrie en zwangerschap in Nederland te inventariseren, coördineren en af te stemmen.
Door middel van deze nieuwsbrief willen we graag alle LKPZ-leden op de hoogte stellen wat er leeft op het gebied van wetenschap. Vragen of opmerkingen over de commissie of de nieuwsbrief kunt u mailen naar info@lkpz.nl
In deze nieuwsbrief vindt u een overzicht van
– binnen- en buitenlandse symposia
– lopende Nederlandse studies
op het gebied van psychiatrie en zwangerschap
Namens de commissie wetenschap,
dr. Veerle Bergink, psychiater Erasmus MC
dr. Hilmar Bijma, gynaecoloog-perinatoloog Erasmus MC
drs. Sascha Kats, psychiater Indigo Rijnmond, en Praktijk voor Zwangerschap en Psychiatrie
dr. Arijaan Valkenburg, gynaecoloog-perinatoloog VUMc
dr. Claire Stramrood, gynaecoloog in opleiding UMC Utrecht (namens het LKPZ bestuur)
SYMPOSIA, CURSUSSEN, CONGRESSEN
British Society for Psychosomatic Obstetrics Gynecology and Andrology
14 oktober 2016 (Sheffield, UK)
Annual scientific meeting
NVOG werkgroep Klinische Verloskunde
2 december 2016
Thema symposium kwetsbare zwangeren
Talmor symposium
8 maart 2017
Thema : ‘Een goede start voor elk gezin’
Academie voor Psychosomatiek in de Obstetrie en de Gynaecologie
16 en 17 maart 2017 (Noordwijkerhout)
2-daagse cursus voor AIOS en gynaecologen. Verloskundigen, seksuologen en fertiliteitsartsen van harte welkom
Zwangerschap en Mental Health
23 maart 2017 (Ede)
22e Obstetric Medicine symposium georganiseerd door SCEM
World Congress on Women’s Mental Health
6-9 maart 2017 (Dublin, Ierland)
‘Rights, resilience, recovery’
DOCUMENTAIRE
Roze wolk, over postpartum depressie
26 september 2016, 21:00h, NPO2
http://www.vpro.nl/programmas/2doc/2016/roze-wolk
dr. Mijke Lambregtse – van den Berg van het LKPZ over postpartum depressie: http://www.2doc.nl/nieuws/artikelen/binnenland/2016/interview-peripartum-depressie.htm
ONDERZOEK
We zijn zeer verheugd te constateren dat er veel onderzoek wordt gedaan op het gebied van psychiatrie en zwangerschap in Nederland.
Graag geven we u een actueel overzicht van de lopende onderzoeken, 18 in totaal.
Als er een studie mist, of u een studie gestart bent die nog niet op de lijst staat, zou u dan contact willen opnemen met Sascha Kats. Emailadres: kats.psy@gmail.com.
De lopende onderzoeken betreffen (in alfabetische volgorde):
1. Naam studie | Activiteit in het brein tijdens en na kraambed psychose (onderdeel OPPER studie) |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Janneke Gilden, Veerle Bergink |
Contactgegevens | E-mailadres: J.Gilden@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/disorders.html |
Beschrijving | In dit project wordt de hersenstructuur en de hersenactiviteit onderzocht tijdens de periode van acute verwardheid en na herstel bij vrouwen bekend met een postpartum psychose. |
2. Naam studie | DAPPER-studie |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Leontien Ravensteyn, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | E-mailadres: l.vanravesteyn@erasmusmc.nl |
Website | http://www.erasmusmc.nl/zwangerschapspsychiatrie/onderzoek/4612226/ |
Beschrijving | Effectiviteit van de dagbehandeling voor zwangere vrouwen met psychopathologie.
N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
3. Naam studie | Detecting depressive and anxiety symptoms in pregnancy and their influence on pregnancy outcome and consumption of care |
Kliniek | VU Medisch Centrum en OLVG-West |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller, Christianne de Groot |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020-4440196; E-mailadres: hm.heller@vumc.nl |
Beschrijving | Detecting depressive and anxiety symptoms in pregnancy and their influence on pregnancy outcome and consumption of care
Onderzoek naar depressieve en angstsymptomen in de zwangerschap en de invloed daarvan op zwangerschapsuitkomst en zorgconsumptie Betreft een prospectief cohortonderzoek onder vrouwen die zich melden op de poliklinieken verloskunde van het VUmc en het SLAZ, hetgeen wordt gedaan middels vragenlijsten en dossieronderzoek. |
4. Naam studie | HAPPY studie |
Kliniek | Universiteit Tilburg, Maxima Medisch Centrum Veldhoven, Academie Verloskunde Maastricht |
Contactperso(o)n(en) | Victor Pop, Carola Lavrijssen- Boerekamp, Sophie Truijens |
Contactgegevens | E-mailadres van de HAPPY-studie: happystudie@gmail.com Carola Lavrijssen-Boerekamp: carola.boerekamp@gmail.com Sophie Truijens: s.truijens@mmc.nl |
Website | https://happystudie.wordpress.com/contact/ |
Beschrijving | HAPPY staat voor: Holistic Approach to Pregnancy & first Postpartum Year, hetgeen betekent: algemeen welbevinden in de zwangerschap en de periode na de bevalling. Door middel van (digitale) vragenlijsten en bloedonderzoek wordt getracht om inzicht te krijgen in de complexe factoren die leiden tot (on)welbevinden na de bevalling. |
5. Naam studie | Identification of PArents in Distress. IPAD studie. |
Kliniek | Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Mariëlle van Pampus, Minouk van Steijn |
Contactgegevens | Tel. nr: 06 1729 8900
E-mailadres: info@capture-group.nl |
Website | www.capture-group.nl |
Beschrijving | Multicenter onderzoek in de regio Amsterdam.
Het betreft een prospectieve evaluatie in 2e en 3e lijns zorginstellingen naar het vóórkomen van posttraumatische stress stoornis (PTSS), na ernstige fluxus post-partum van 2.0 liter of meer, zowel bij patiënten als bij partners. |
6. Naam studie | Opvoeden met INCAS |
Kliniek | Erasmus MC, Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Vandhana Choenni, Rianne Kok, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-412 336 52
E-mailadres: incas.kjjp@erasmusmc.nl of m.choenni@erasmusmc.nl |
Website | http://www.erasmusmc.nl/zwangerschapspsychiatrie/onderzoek/4612226/ |
Beschrijving | Inhoud:Het primaire doel van Opvoeden met INCAS is de validering van de Infant Caregiving Assessment Scales (INCAS). Dit is een gestructureerde observatieprocedure, waarbij moeders en hun baby thuis worden geobserveerd tijdens dagelijkse verzorgingsmomenten, zoals het bad en een voeding.
N.B. Het is niet meer mogelijk om patiënten aan te melden. |
7. Naam studie | Increased postpartum haemorrhage is possibly not only related to serotonergic drugs but also to the underlying psychiatric disorder: a matched pair analysis |
Kliniek | OLVG-West en OLVG-Oost, VU Medisch Centrum Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller, Fedde Scheele |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020-4440196; E-mailadres: hm.heller@vumc.nl |
Beschrijving | Aantonen van een al dan niet verband tussen het gebruik van antidepressiva en verhoogd bloedverlies postpartum.
Het betreft een observationeel onderzoek waarbij het bloedverlies van 578 vrouwen van de POP poli van het OLVG, die antidepressiva hebben gebruikt werd vergeleken met PRNdata van vrouwen die (vermoedelijk) geen antidepressiva hadden gebruikt. Hierbij werd 1 vrouw uit de indexgroep gematcht met 5 vrouwen uit de controlepopulatie. Hetzelfde vond plaats met een groep van 50 vrouwen die alleen andere psychofarmaca hadden gebruikt. |
8. Naam studie | I’ve changed my mind |
Kliniek | Universiteit Van Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Irena Veringa |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06 531 841 97
E-mailadres: info@mbcpmidwife.nl |
Website | http://www.mbcpmidwife.nl/site/ |
Beschrijving | Dit project bestaat uit twee wetenschappelijke studies:
Studie 1betreft de validatie van de nieuw ontworpen Perinatale Catastrofale Overtuigingen Schaal (PCOS). Deze vragenlijst meet de angstopwekkende gedachten ten aanzien van de zwangerschap, de aankomende bevalling en de periode daarna. Studie 2 betreft onderzoek naar de effecten van het op Mindfulness Gebaseerde Bevalling en Ouderschap (MBCP) programma en het Baringsangst Consultatie (BC) programma voor angstige zwangere vrouwen met hun partners. |
9. Naam studie | Bright up! Lichttherapie bij depressieve klachten tijdens de zwangerschap |
Kliniek | Erasmus Medisch Centrum Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Babette Bais, Astrid Kamperman, Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | E-mailadres: b.bais@erasmusmc.nl |
Website | http://www.erasmusmc.nl/corp_home/corp_news-center/2015/2015-02/zwangerschapsdepressie.belicht/ |
Beschrijving | Dit vier jarige onderzoek meet de effecten van lichttherapie op de kwaliteit van slaap, hormoonhuishouding en de bevalling bij vrouwen die bekend zijn met een zwangerschapsdepressie. Het unieke aan deze studie is dat de uitkomsten vervolgens gerelateerd zullen worden aan de ontwikkeling van het kind. |
10. Naam studie | Mamakits Online |
Kliniek | VU Medisch Centrum te Amsterdam en GGZ inGeest te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Adriaan Honig, Hansje Heller |
Contactgegevens | Tel. nr.: 020- 788 5680 of 020-4440196 E-mailadres: onderzoek@mamakits.nlof hm.heller@vumc.nl |
Website | http://www.mamakits.nl/onderzoek/ |
Beschrijving | Dit (kosten)effectiviteitsonderzoek betreft een online interventie gebaseerd op problem-solving treatment (Mamakits) voor zwangere vrouwen met depressieve of angstklachten. |
11. Naam studie | NP3 studie |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Richard Wesseloo en Veerle Bergink |
Contactgegevens | Tel. nr. : 010-70 32 349 / 010-70 40 139
E-mailadres: r.wesseloo@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/aboutdisorders/np3_studie.html |
Beschrijving | Het primaire doel van de studie is onderzoek bij vrouwen met een bipolaire stoornis of een post partum psychose in de voorgeschiedenis naar psychiatrische terugval peripartum, in samenhang met het profylactische medicatiebeleid. De secundaire doelen van de studie zijn onderzoek naar obstetrische complicaties en neonatale uitkomsten in relatie tot psychofarmaca gebruik. |
12. Naam studie | Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose ErasmusMC Rotterdam (OPPER) |
Kliniek | Erasmus MC Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Nicola Westerbeek, Janneke Gilden, Veerle Bergink |
Contactgegevens | E-mailadres: opper@erasmusmc.nl |
Website | http://www.psych.nl/disorders.html |
Beschrijving | In dit onderzoek worden voorspellende factoren onderzocht voor het beloop bij vrouwen met een postpartum psychose. Afhankelijk van de uitkomsten om hebben bepaalde groepen vrouwen minder langdurig medicatie nodig. |
13. Naam studie | Optimum-studie
Obstetrical PTSD in Multiparae, and Maternal Fear of Childbirth |
Kliniek | Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam |
Contactperso(o)n(en) | Mariëlle van Pampus, Melanie Baas |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-172 989 00
E-mailadres: optimum@olvg.nl |
Website | www.capture-group.nl |
Beschrijving | De OptiMUM-studie onderzoekt EMDR-therapie voor de posttraumatische stress-stoornis (PTSS) en bevallingsangst bij zwangere vrouwen. |
14. Naam studie | prREGnant:
Long term neurodevelopmental consequences of intrauterine medication exposure |
Kliniek | Teratologie Informatie Service (TIS) |
Contactperso(o)n(en) | Saskia Vorstenbosch en Agnes Kant |
Contactgegevens | Tel. nr.: 073-646 97 00
E-mailadres: info@pregnant.nl |
Website | www.pregnant.nl |
Beschrijving | pREGnant is een nationaal zwangerschapsregister dat informatie over het gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap en borstvoeding verzamelt. Dit register verzamelt deze gegevens met als doel de kennis over de mogelijke effecten te vergroten. Hiermee wordt meer inzicht verworven in het verantwoord gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap. |
15. Naam studie | SLEEPREG-BD |
Kliniek | VU Medisch Centrum te Amsterdam, Dimence te Deventer, en Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBis) |
Contactperso(o)n(en) | Anja Stevens en Tanja van Dijk |
Contactgegevens | Tel. nr.: 06-129 692 03 (Anja) en 0546-684198 (Tanja)
E-mailadres: : sleepregbd@dimence.nl of |
Website | www.dimence.nl/sleepregbd
http://centrumbipolairestoornissen.dimence.nl/content/sleepreg-bd |
Beschrijving | In dit onderzoek wordt gekeken naar de invloed van slaapverstoring op postpartum psychopathologie bij vrouwen met een bipolaire stoornis of een postpartum psychose in de voorgeschiedenis en of slaapverstoring tijdens de zwangerschap en in de periode rondom de bevalling een voorspeller is voor het ontstaan van depressieve, (hypo)manische of psychotische verschijnselen in de periode na de bevalling. |
16. Naam studie | Stop or Go? Stoppen of doorgaan met antidepressiva tijdens de zwangerschap |
Kliniek | Erasmus Medisch Centrum Rotterdam |
Contactperso(o)n(en) | Nina Molenaar, Marlies Brouwer en Mijke Lambregtse-van den Berg |
Contactgegevens | Tel.nr.: 06 498 449 50 (Nina) of 06-390 154 19 (Marlies)
E-mailadres van de Stop or Go studie: stoporgo@erasmusmc.nl E-mailadres: n.m.molenaar@erasmusmc.nl of m.e.brouwer@uu.nl |
Website | http://stoporgostudie.nl/ |
Beschrijving | Dit onderzoek is gericht op de vraag of een terugvalpreventietraining in combinatie met het begeleid afbouwen van antidepressiva tijdens de zwangerschap ten minste even veilig als het continueren van antidepressiva, voor zowel moeder als kind. |
17. Naam studie |
Op de website van het OCD-netwerk www.dwang.eu staat al de nodige informatie over perinatale OCD, ook wel postpartum OCD postnatale OCD of maternal OCD geheten.
De William Schrikker Groep heeft samen met het FAS-project een e-learning ontwikkeld. Deze duurt ongeveer een uur en bevat een groot aantal feiten, foto’s, filmpjes en aandachtspunten. Je bestelt de e-module door een mail te sturen naar opleidingen@wsg.nu.
Mondriaan GGZ heeft een e-learning ontwikkeld speciaal voor verloskundigen. Centraal in deze e-learning staat het gesprek met de zwangere vrouw. Hoe zorg je ervoor dat de vertrouwensband in stand blijft en dat de toekomstige moeder eerlijk is over eventueel gebruik? Motiverende gespreksvoering kan daarbij heel goed helpen.
Een kwart van de vrouwen kijkt na drie jaar met een negatief gevoel terug op hun bevalling. Na een ingrijpende bevalling kun je het gevoel hebben dat je ‘anders’ functioneert, alsof de ‘bliksem’ is ingeslagen in je systeem. De herkenbare verhalen van andere ouders, gecombineerd met inzichtgevende oefeningen en praktische tips in Perfecte bevallingen bestaan niet kunnen je helpen deze bliksem weer uit je systeem te verwijderen. In jouw belang, in het belang van je baby, je partner en de relatie tussen jullie drie.
n pREGnant verzamelen we informatie van zwangere vrouwen om de kennis over geneesmiddelengebruik tijdens de zwangerschap te vergroten. Door gegevens te vergelijken van veel vrouwen die juist wel of geen geneesmiddelen gebruiken, krijgen we waardevolle informatie over medicijngebruik tijdens de zwangerschap. Lees meer >
pREGnant heeft per 1-1-2021 een doorstart gemaakt als Moeders van Morgen. Heb jij je vóór 31-12-2020 aangemeld voor pREGnant? Dan verandert er voor jou niks en kun je je vragenlijsten binnen deze omgeving afronden. Je hoeft dus niks te doen. Doe je nog niet mee aan pREGnant en wil je je aanmelden als deelneemster? Dit kun je doen op onze nieuwe website: www.moedersvanmorgen.nl.
De Brabantse INtergrale GeboortezOrg is een set vragenlijst en die over een periode van 25 jaar ontwikkeld om problemen gedurende de zwangerschap of de post partum periode voortijdig te (h)erkennen.
Zwangerschap is een life-event, meestal een blijde gebeurtenis, maar ook een ernstig complicerende factor in de behandeling van de vrouw met een psychiatrische aandoening. Een psychiatrische kwetsbaarheid of aandoening, al of niet met gebruik van psychofarmaca, kan anderzijds ook negatieve effecten hebben op het (ongeboren) kind, op het verloop van de zwangerschap en de bevalling en op de moeder-kindrelatie. Er moet dus bij een kinderwens of een zwangerschap steeds rekening worden gehouden met de belangen van zowel de (aanstaande) moeder als van het (ongeboren) kind.
Met name in het afgelopen decennium is er een enorme kennisontwikkeling geweest op het gebied van preventie, detectie en behandeling van psychische aandoeningen voor, tijdens en na de zwangerschap, de daarmee samenhangende factoren en de gevolgen voor moeder, kind en gezin. Een multidisciplinaire aanpak is gewenst om op al deze aspecten te anticiperen, zodat adequate ‘ketenzorg-op-maat’ kan worden geleverd.
Het Handboek psychiatrie en zwangerschap is geschreven door een groot aantal Nederlandse en Vlaamse experts met specifieke kennis en ervaring op het raakvlak van psychiatrie en zwangerschap. Het boek biedt naast evidence-based en up-to-date informatie, vooral ook praktische adviezen voor de behandeling en begeleiding van vrouwen met een psychiatrische kwetsbaarheid of aandoening, die zwanger zijn of willen worden.
Dit handboek is samengesteld voor allen die beroepsmatig met deze complexe problematiek te maken hebben, waaronder huisartsen, psychiaters, psychologen, gynaecologen, verloskundigen, kinderartsen, maatschappelijk werkenden en verpleegkundigen, om de zorg voor psychiatrisch kwetsbare zwangere of pas bevallen vrouwen en hun naasten te verbeteren.